Schrijven is kiezen. Dat geldt voor veel aspecten van het schrijven. Een beperkt aantal goed uitgewerkte ideeën werkt meestal beter dan een overdaad. Overdaad schaadt meer dan een tekort. Als je weinig vertelt vult de lezer dat in gedachten zelf wel aan. De kunst is natuurlijk wel de juiste keuze te maken over wat je moet weglaten.
Kind tussen vier vrouwen van Vestdijk las ik in de hoop de beschrijving van een jeugdliefde in Terug tot Ina Damman uitgebreid te zien worden met de weemoed naar de vier belangrijke vrouwen in Vestdijks leven. Op de omslag zegt Vestdijk zelf over deze vrouwen: 'Herinner ik mij goed, dan zijn de vier vrouwen - mijn moeder, Ina Damman, Marie van den Boogaard en Janke, het dienstmeisje - min of meer symbolisch opgevat: kinderliefde, ideële liefde, zinnelijke verliefdheid, zuiver lichamelijke seksualiteit. Een afdalende reeks dus, al zou men over de volgorde van de eerste twee stadia kunnen twisten.'
Op pagina 228 ben ik er mee opgehouden, hoe graag ik ook meer over de verschillende geliefden te weten had willen komen, maar Kind tussen vier vrouwen is toch vooral een herinneringsroman, waarbij in een oneindige stroom de ene herinnering de andere oproept. De taal bij Vestdijk is niet gemakkelijk en als het dan ook nog eens over niks gaat (pagina's lang over zijn knuffels bijvoorbeeld), dan geef ik het op. Te overdadig voor mij.
Overdaad hoeft niet alleen de inhoud te betreffen, maar ook tal van andere elementen, zoals de stijl.
In de zin ‘In de cel ziet Goedhart hoe verzwakt Anna is’ had ik in een eerdere versie nog staan op welke manier Goedhart Anna waarnam (‘In de cel ziet Goedhart ontroerd hoe verzwakt Anna is.’) Met de tweede zin is natuurlijk niks mis, maar ik kies toch voor de eerste, wat kalere variant; uit de gedragingen van Goedhart in de rest van het verhaal zal wel blijken dat hij ontroerd is. Niet alles hoeft benoemd te worden.
In Frisse bloesem, opgedroogd zweet probeer ik de mening van de schrijver over de gang van zaken buiten beeld te houden. Ook dat is een vorm van weglaten. De lezer moet zelf maar bepalen wat hij er van vindt.